صلح‌سازی به جای پرونده‌سازی؛ نقش عدالت ترمیمی در  تقویت صلح اجتماعی جنوب کرمان

عدالت ترمیمی به عنوان یکی از رویکردهای اصلی تحول در نظام قضایی کشور جایگاه ویژه‌ای در مدیریت اختلاف‌ها پیدا کرده است. این رویکرد با محوریت گفت‌ و گو، میانجیگری و مشارکت جامعه محلی تلاش می‌ کند به جای تشدید تعارض‌ ها، روابط آسیب‌ دیده را ترمیم کند و از شکل‌ گیری پرونده‌های قضایی غیرضروری جلوگیری شود. اهمیت این مدل در جنوب کرمان به دلیل ویژگی‌ های فرهنگی، طایفه‌ای و ساختاری این منطقه دوچندان است.

جنوب کرمان از مناطقی است که اختلاف‌ های کوچک می‌تواند به سرعت ابعاد گسترده‌ تری پیدا کند. پیوندهای خانوادگی، ساختار طایفه‌ای، نزدیکی روستاها و نقش محوری بزرگان محلی در تصمیم‌گیری‌ ها باعث می‌ شود هر اختلافی حساسیت بیشتری ایجاد کند.
در چنین فضایی استفاده از روش‌ های صرفا قضایی ممکن است روند اختلاف را پیچیده‌ تر کند اما عدالت ترمیمی با ایجاد فضای گفت‌وگو و حل مسئله، مسیر کم‌ هزینه‌ تر و موثرتری را پیش روی مردم قرار می‌ دهد.

شوراهای حل اختلاف در جنوب کرمان با شناخت دقیق از ساختار اجتماعی منطقه نقش مهمی در اجرای این رویکرد دارند.

برگزاری جلسات میانجیگری در محیط‌ های قابل دسترس، استفاده از نظر بزرگان محلی و فراهم کردن زمینه گفت‌وگوی مستقیم میان طرفین باعث شده بخش قابل توجهی از اختلاف‌ ها قبل از ورود به دادگاه به سازش برسد. این روند علاوه بر کاهش حجم پرونده‌ها، به کاهش تنش‌ های خانوادگی و جلوگیری از شکل‌گیری درگیری‌ های طایفه‌ای نیز کمک کرده است.

عدالت ترمیمی در جنوب کرمان یک ضرورت اجتماعی است. این رویکرد می‌ تواند از بروز کینه‌های طولانی‌ مدت جلوگیری کند، حل اختلاف‌ ها را سریع‌ تر و کم‌ هزینه‌تر انجام دهد و اعتماد مردم به نظام قضایی را تقویت کند.
همچنین اجرای صحیح آن نقش مهمی در پیشگیری از جرم، افزایش امنیت محلی و ارتقای انسجام اجتماعی دارد.

این اقدام موثر در جنوب کرمان تنها یک روش جایگزین برای حل اختلاف نیست، بلکه یک ابزار موثر برای مدیریت اجتماعی و کاهش تنش‌ ها در سطح منطقه به شمار می‌ رود. تداوم این رویکرد و تقویت ظرفیت‌های محلی می‌تواند زمینه ایجاد صلح پایدار و کاهش پرونده‌های قضایی را بیش از گذشته فراهم کند./ فاطمه دوماری